BBB stelt vragen over vernietiging Christelijk-Armeens erfgoed in Nagorno-Karabach

BBB-Kamerleden Henk Vermeer en Claudia van Zanten hebben Kamervragen gesteld over de vernietiging van Christelijk-Armeens erfgoed in Nagorno-Karabach. Dit gebied is al eeuwen bewoond door Armeniërs en heeft een rijke culturele en religieuze geschiedenis.

Het conflict
Honderd jaar geleden werd Nagorno-Karabach onderdeel van Azerbeidzjan als een onafhankelijke regio binnen de Sovjet-Unie. Toen de Sovjet-Unie in de jaren tachtig begon af te brokkelen, wilde de Armeense bevolking van Nagorno-Karabach zich losmaken van Azerbeidzjan en aansluiten bij Armenië. Dit leidde tot bloedige conflicten in de jaren tachtig en negentig, waarbij zeker 30.000 mensen omkwamen. Een staakt-het-vuren in 1994, bemiddeld door Rusland, gaf de regio tijdelijke rust, maar in 2020 brak opnieuw oorlog uit toen Azerbeidzjan delen van het gebied heroverde.

Christelijk- Armeens erfgoed in gevaar
Armeense kerken, kloosters en dorpen in Nagorno-Karabach worden nu doelbewust vernietigd om de Armeense geschiedenis in de regio uit te wissen. Dit lijkt een voortzetting van de lange geschiedenis van vervolging van Armeniërs, die in 1915 hun hoogtepunt bereikte tijdens de Armeense genocide, waarbij ongeveer 1,5 miljoen Armeniërs werden gedood.

Actie
BBB vraagt de Nederlandse regering om actie te ondernemen en de Azerbeidzjaanse ambassadeur te ontbieden en Azerbeidzjan aan te spreken op de vernietiging van het Armeens erfgoed. BBB wil dat Azerbeidzjan stopt met het beschadigen van historische monumenten en dat de daders gestraft worden. Ook vragen ze bescherming voor de Armeense minderheid die nog in de regio aanwezig is. Daarnaast pleit BBB voor meer aandacht in onderwijsprogramma’s voor de Armeense genocide en voor betere bescherming van erfgoed in andere conflictgebieden.

“Het vernietigen van cultureel erfgoed is een aanval op de identiteit van een volk,” aldus de Kamerleden. “Nederland moet zich uitspreken en actie ondernemen.”

Vragen van de leden Vermeer en Van Zanten (BBB) over het NOS bericht Vernietiging Armeens erfgoed in Nagorno-Karabach: ‘Doelbewust uitwissen geschiedenis’ (nos.nl) van 28.9.2024 aan de minister van Buitenlandse Zaken (BuZa), en aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

1.             Bent u op de hoogte van het bericht ´Vernietiging Armeens erfgoed in Nagorno-Karabach: ‘Doelbewust uitwissen geschiedenis’?, zo ja wat is uw beider reacties hierop?

2.             Wil de minister van BuZa toezeggen dat hij de Azerbeidzjaanse ambassadeur gaat ontbieden over de doelbewuste vernietiging van soms eeuwenoud Armeens erfgoed in Nagorno-Karabach en de daarbij mogelijk gepaard gaande schending van mensenrechten die de overgebleven Armeniërs kunnen treffen? Zo nee, waarom niet?

3.             Wil de minister van BuZa de regering van Azerbeidzjan oproepen direct te stoppen met het verder beschadigen, onteren en uitwissen van Armeens erfgoed,  waaronder ook christelijke kerken, kloosters en begraafplaatsen? Zo nee, waarom niet?

4.             Wil de minister van BuZa de regering van Azerbeidzjan dringend verzoeken de plegers van deze misdaden op te sporen en te straffen voor hun misdaden, een deel van hen is immers op camera´s vastgelegd en daarmee makkelijk te vinden? Zo nee, waarom niet?

5.             Wil de minister van BuZa de regering van Azerbeidzjan dringend verzoeken de Armeense minderheden die nog in Nagorno-Karabach zijn overgebleven te beschermen en met rust te laten? Zo nee, waarom niet?

6.             Wil de minister van BuZa de regering van Azerbeidzjan dringend verzoeken aan te geven hoe zij de Armeense minderheden die Nagorno-Karabach ontvlucht zijn of nog zijn overgebleven gaat compenseren voor hun achtergelaten en/of beschadigde bezittingen? Zo nee, waarom niet?

7.             Kan de minister van OCW aangeven of en wat voor projecten er op het gebied van educatieve en/of culturele uitwisselingen op dit moment lopen met Armenië en/of Azerbeidzjan, en of hij op deze of op andere wijze een rol kan spelen om deze ontwikkelingen te stoppen en meer begrip voor elkaars culturen te krijgen? 

8.             Kan de minister van OCW huidige gebeurtenissen onderdeel laten uitmaken van onderwijs programma´s over de Armeense genocide als zijnde een actueel voorbeeld van het uitwissen van de geschiedenis van een volk, net zoals ook gerichter onderwijs over bijvoorbeeld de holocaust in het regeerakkoord is opgenomen? 

9.             Kunnen beide ministers gezamenlijk in kaart brengen waar op dit moment in andere conflicten het behoud en voortbestaan van erfgoed, historie en de cultuur van strijdende partijen risico´s lopen en wat Nederland eraan zou kunnen doen om dit te beschermen?