De energietransitie in Nederland lijkt meer op een achtbaan zonder remmen dan op een doordacht plan

Burgers en bedrijven worden geconfronteerd met een torenhoge energierekening en een overbelast stroomnet. Opeenvolgende kabinetten hebben huishoudens verplicht om van het gas af te gaan, maar lieten hen vervolgens in de kou staan zonder betrouwbare stroomvoorziening. Dit is niet alleen onrechtvaardig; het is een direct gevolg van falend overheidsbeleid.”

Marktfalen of overheidsfalen?
“Het is te gemakkelijk om de schuld bij de markt te leggen. Voorgaande kabinetten hebben met hun klimaatgedram, zoals het verhogen van gasbelastingen en het verplichten van gasloze nieuwbouw, de huidige problemen veroorzaakt. Deze maatregelen hebben de vraag naar elektriciteit verhoogd zonder te zorgen voor een robuuste infrastructuur, wat weer heeft geleid tot netcongestie en stijgende energiekosten.”

Meer regie voor de overheid?
“De huidige situatie vraagt om daadkrachtige overheidsregie. Het kabinet moet prioriteit geven aan het oplossen van netcongestie en het versterken van het elektriciteitsnet. Dit betekent dat de overheid actief moet sturen en investeren om de broodnodige infrastructuur op orde te brengen.”

Verzelfstandiging heroverwegen
“De verzelfstandiging van energiebedrijven heeft geleid tot winsten die naar het buitenland vloeien, terwijl Nederlandse consumenten opdraaien voor de stijgende kosten. Het is tijd om te heroverwegen of energievoorziening niet beter als een kerntaak van de overheid kan worden gezien, om zo leveringszekerheid en betaalbaarheid te waarborgen. Nog niet zo lang geleden was stroom een Nutsvoorziening, maar tegenwoordig kun je fluiten naar een aansluiting.”

Hoe nu verder?
“BBB pleit voor een nuchtere en realistische aanpak van de energietransitie:

1. Infrastructuur eerst: Stop met het verlenen van nieuwe vergunningen voor wind- en zonneparken op land totdat het elektriciteitsnet voldoende is versterkt om deze capaciteit aan te kunnen. Bij een ongeluk op de snelweg sluit je ook een paar baanvakken af in plaats van iedereen op te roepen nog harder te rijden…”
2. Stabiele energiebronnen: Investeer in betrouwbare energiebronnen zoals kernenergie en geothermie, die voorspelbare en constante energie leveren.
3. Betaalbaarheid voorop: Zorg voor betaalbare energie door ondoelmatige subsidies te stoppen en een eerlijke verdeling van de kosten, zodat zowel huishoudens als bedrijven niet onevenredig worden belast. “Het is onacceptabel dat Nederlandse burgers en ondernemers nu de investeringen betalen die nodig zijn om stroom van windturbines met subsidie en al, gratis te transporteren naar het buitenland. Wij betalen en zij verdienen….”
4. Overheidsregie versterken: De overheid moet een actieve rol spelen in het plannen en realiseren van de benodigde infrastructuur en het waarborgen van een betrouwbare energievoorziening.

Door deze stappen te nemen, kunnen we de energietransitie op een haalbare en betaalbare manier vormgeven, zonder dat burgers en bedrijven de dupe worden van slecht doordacht beleid.”

Foto header: Peter Hilz/ANP