Beperkte ruimte en strikte gezondheidseisen voor windturbines in Overijssel

Woensdag 9 oktober 2024, stond in de provincie Overijssel de veelbesproken nieuwe omgevingsverordening op de agenda, met een belangrijke aanpassing rond windenergie. Overijssel loopt achter met de uitvoering van de Regionale Energie Strategie (RES). Hoewel de afspraken binnen de RES 1.0 al zijn gemaakt voordat BBB in de Staten kwam, zet de partij zich in om, waar mogelijk, invloed uit te oefenen op de invulling van deze plannen. “Wij willen voorkomen dat Overijssel verandert in een zee van windturbines. Vandaag is het overgrote deel van Overijssel uitgesloten voor het aanvragen van een vergunning voor plaatsing van windturbines. Met moties en amendementen is extra aandacht gevraagd voor de gezondheid en andere belangrijke kwesties die de betrokkenen aangaan”, aldus de BBB-fractie. 

Standpunt BBB

De aangepaste omgevingsverordening beperkt de mogelijkheden voor de bouw van windturbines buiten de aangewezen clusters. Daarnaast stelt de verordening per gemeente een maximum aan de hoeveelheid op te wekken windenergie. Hiermee wordt voorkomen dat gemeenten meer windenergie realiseren dan eerder afgesproken binnen de RES-doelen.

Annette Nijhuis, Statenlid namens BBB, benadrukte in haar betoog dat de partij tegen windturbines is, maar dat de discussie vandaag niet ging over het toestaan ervan, maar over het vaststellen van duidelijke kaders en locaties: “In veel andere provincies staan al windturbines, maar in Overijssel zijn we nog bezig met het maken van afspraken over hun mogelijke locaties. Toen BBB in 2023 in de Provinciale Staten kwam, waren er al besluiten genomen om windturbines te plaatsen. Als betrouwbare bestuurder respecteren wij deze eerdere afspraken, ook al staan we er zelf niet achter. Juridisch is er overigens ook geen mogelijkheid om deze besluiten terug te draaien. Wel hebben we de kaders zo strak mogelijk gemaakt en bijgestuurd waar dat kon, zoals we onze kiezers hebben beloofd.”

Gezondheid voorop

BBB blijft zich verzetten tegen de plaatsing van windturbines zonder dat eerst de noodzakelijke gezondheidsonderzoeken zijn afgerond en landelijke afstandsnormen zijn vastgesteld. “Zolang er geen landelijke afstandsnorm is, zal er in Overijssel geen enkele vergunning worden verleend voor windturbines”, verklaarde Nijhuis duidelijk tijdens het debat. Samen met SGP en VVD is er een wijzigingsvoorstel (amendement) ingediend en aangenomen om vast te leggen dat deze maatregel ook wordt opgenomen in de omgevingsverordening en van toepassing is op zowel bestaande als nieuwe projecten.

Ingediende amendementen en moties

BBB heeft concrete actie ondernomen door een wijzigingsvoorstel (amendement) en meerdere opdrachten aan Gedeputeerde Staten (moties) in te dienen. Nijhuis verklaart: “We hebben bijeenkomsten georganiseerd, bewoners en betrokken partijen bezocht, en grondig onderzoek gedaan naar de impact van windturbines. Laat het duidelijk zijn: BBB is absoluut niet tevreden, en “niet blij” dekt de lading bij lange na niet. We balen ernorm dat er nauwelijks mogelijkheden zijn om bepaalde zaken uit te sluiten. Deze verordening beperkt ons tot het vastleggen van ruimtelijke kaders, zonder de ruimte om gezondheidsaspecten voldoende mee te wegen. Het is frustrerend dat emotionele of maatschappelijke zorgen geen juridische status krijgen, hoe graag we dat ook anders hadden gezien. Maar om toch te blijven denken in mogelijkheden hebben we voorstellen ingediend.”

Zo bevat het ingediende amendement de opdracht aan het college van Gedeputeerde Staten om bij de toetsing van windprojecten alleen gebruik te maken van actuele gezondheidsstudies die van toepassing zijn op de te bouwen turbines, en om deze onderzoeken onafhankelijk te laten toetsen. Dit is naar aanleiding van de zorgen van inwoners over de gezondheidseffecten van de nieuwste generatie windturbines, die nog niet eerder in Nederland zijn gerealiseerd. Het amendement werd met een ruime meerderheid aangenomen.

Verder heeft BBB de volgende moties ingediend:

• Motie voor landelijke normen: BBB roept de landelijke politiek op om duidelijke afstandsnormen vast te leggen, zodat inwoners beter beschermd zijn tegen mogelijke gezondheidsrisico’s van windturbines. In IPO-verband wordt opgeroepen om vaart te maken met deze normen, inclusief een maximale geluidsnorm, in plaats van de huidige gemiddelde norm. De motie is aangenomen.
• Motie bodemonderzoek KADH-gebied: BBB wil voorkomen dat de inwoners van het Kanaal Almelo-De Haandrik opnieuw worden geconfronteerd met schade door mogelijke trillingen van windturbines. Daarom is een motie ingediend om een verplicht bodemonderzoek in een straal van 4 kilometer rond dit gebied op te nemen in de besluitvorming. Initiatiefnemers dienen volgens de motie een verplichte nulmeting te doen en verplicht een meldpunt in te richten voor het geval er schade ontstaat in de omgeving. De motie is aangenomen.
• Motie verduidelijking clusternormen: Om te voorkomen dat windturbines uit aangrenzende provincies meegeteld worden in Overijsselse projecten, heeft BBB een motie ingediend om de definitie van een clustergebied te verduidelijken. Dit om te zorgen dat er geen windturbines vanuit mogelijke grensgebieden geplaatst kunnen worden. De motie is aangenomen.
• Motie bescherming grondwaterwinningsgebieden: BBB streeft ernaar de kwaliteit van het grondwater te waarborgen en verdere achteruitgang te voorkomen. Daarom is een motie ingediend waar de initiatiefnemer verplicht wordt om vooraf aan te tonen dat deze plaatsing geen negatieve invloed heeft op de kwaliteit van het grondwater in het betreffende winningsgebied. Ook moet een nulmeting van de grondwaterkwaliteit worden uitgevoerd voordat de werkzaamheden beginnen. Als uit deze analyses blijkt dat de plaatsing van de windturbines een negatief effect heeft op het grondwater, wordt de initiatiefnemer verplicht om passende maatregelen te treffen. De motie is aangenomen.
• Motie Thales: Thales is een belangrijke leverancier voor defensie. Windturbines hebben mogelijk een negatieve invloed op testen die het bedrijf uit moet voeren. Daarom is een motie ingediend waarin wordt vastgelegd dat de plaatsing van windturbines binnen een straal van 6 kilometer van Thales geen negatieve invloed mag hebben op de bedrijfsvoering van het bedrijf. Ook deze motie is aangenomen.

Toekomstige stappen

Ondanks de beperkte mogelijkheden om gezondheidsaspecten beter te verankeren in de besluitvorming, blijft BBB zich inzetten om de inwoners en het landschap van Overijssel te beschermen. De wijzigingen in de omgevingsverordening zullen de koers van windenergie in Overijssel voor de komende jaren bepalen. BBB blijft kritisch, maar denkt wel constructief mee aan de beste oplossing voor alle betrokkenen.

Lees ook het artikel over de inspraak over windtubines in Overijssel.