BBB: Europese asieldeal is kans, geen oplossing

BBB is voorzichtig positief over de Europese Migratiedeal die gisteren is gesloten in Luxemburg. Het is een stap in de goede richting om de instroom van asielzoekers omlaag te brengen en onze asielketen weer gezond te maken. Wel zijn er nog veel stappen nodig richting ons einddoel: een lage migratie-instroom, met humane behandeling van de vluchtelingen die we opnemen.

De Europese ministers van Asiel en Migratie hebben een belangrijke migratiedeal bereikt. De overeenkomst omvat drie essentiële punten. Ten eerste is er een akkoord bereikt over een grensprocedure voor asielzoekers zonder identiteitspapieren en voor hen die weinig kans maken op asiel. Als zij uit veilige landen komen, zoals Marokko of Algerije, worden ze vastgehouden en beoordeeld op hun asielrecht. Als ze niet in aanmerking komen, worden ze teruggestuurd. Ten tweede worden landen verplicht tot solidariteit door asielzoekers over te nemen van aankomstlanden, zoals Italië en Griekenland, of anders een vergoeding van 20.000 euro per niet-overgenomen asielzoeker te betalen. Tot slot zijn ruimere criteria afgesproken voor het terugsturen van afgewezen migranten, waardoor ze niet alleen kunnen worden teruggestuurd naar hun geboorteland, maar bijvoorbeeld ook naar het land waar ze op de boot naar Europa zijn gestapt.

Meer stappen nodig

Het is goed dat Europese landen eindelijk gezamenlijk beseffen dat de huidige asielstromen voor Europa niet houdbaar zijn. Voor BBB geeft dit ruimte om in verdere gesprekken aanscherping van de afspraken te zoeken, en strikte naleving te eisen. Ook is voor instemming van BBB belangrijk te weten welke verdeelsleutel er wordt gebruikt in de ‘verplichte solidariteit’, dit is nog niet bekend. Migratiestromen inperken lukt alleen als we dat Europees doen, lang werd dat voor onmogelijk gehouden, maar het kan dus wel. Europa moet solidair blijven in het aanpassen van verdragen om deze deal tot uitvoering te brengen en derde landen te dwingen hieraan mee te werken.

Verdere gesprekken zullen gevoerd moeten worden over het volledig sluiten van de Europese buitengrens (zodat de binnengrenzen open kunnen blijven), het afhandelen van asielaanvragen aan die buitengrenzen en het vertienvoudigen van de Frontex capaciteiten om die grens goed te bewaken.

De huidige afspraken bieden Nederland de mogelijkheid om op nationaal niveau een humaan instroomquota in te voeren. Wat BBB betreft betekent dit dat we jaarlijks gaan kijken hoeveel asielzoekers Nederland redelijkerwijs aan kan, met behoud van breed maatschappelijk draagvlak. Voor deze asielzoekers regelen wij goede opvang en een snelle procedure. Boven dit quotum koopt Nederland, wat BBB betreft, de prijs voor het niet-opvangen van extra asielzoekers af.

Korte termijn

De afspraken stemmen dus hoopvol, maar zullen op de korte termijn nutteloos zijn. Voordat de afspraken wet zijn duurt het mogelijk 1 tot 2 jaar. Het is BBB er alles aan gelegen om dit proces te versnellen en vertragingen weg te nemen. We zullen de regering hier scherp op controleren, en bij eigen regeringsverantwoordelijkheid alles doen om afspraken te versnellen en aan te scherpen.

Momenteel wordt er in Tunesie onderhandeld over een migratiedeal. BBB is duidelijk over zulke deals: ontwikkelingshulp, subsidies uit het Europees Nabuurschapsbeleid en uitkeringen uitbetalen moeten afhankelijk zijn van medewerking aan het terugbrengen van migratie. Als landen niet mee willen werken aan het inperken van de stroom migranten vanuit hun landen richting Nederland en Europa, dan kunnen zij zware sancties verwachten. Werken zij wel mee, dan is Nederland bereid deze landen te steunen in projecten die de welvaart en voedselzekerheid daar versterken.

Deze deal zal te laat zijn om de asielinstroom voor aankomende zomer te stremmen. Onze overbelaste asielketen gaat het heel zwaar krijgen en de kans dat er opnieuw mensen buiten komen te slapen is enorm. Ondertussen zullen veel Oekraïners van de crisis-noodopvang doorstromen naar de asielprocedure, wat de uitdaging eigenlijk onmogelijk maakt. Daarom moet het kabinet snel met een pakket maatregelen komen om instroom van niet-Oekraïense asielzoekers te verminderen en de asielketen los te maken. BBB werkt aan concrete voorstellen.