Geef de rekening van politiek falen niet aan de jeugd!

Vandaag is het debat over de nieuwe Basisbeurs en de compensatie voor de zogeheten ‘pechgeneratie’ studenten. BBB maakt zich zorgen over de studenten. Zij zijn immers de toekomst van ons land. Hoe kunnen zij een goede start maken als deze begint met een torenhoge studieschuld? En hoe kunnen de nieuwe studenten rondkomen met een basisbeurs die nog lager is dan de vorige? De kosten voor levensonderhoud, waaronder huurprijzen, voedselprijzen en het collegegeld zijn enorm toegenomen de afgelopen jaren. Hoe kan het Kabinet zeggen ‘dat er geen budget’ is, terwijl er wel 65 miljard naar het Natuur- en het zogenaamde ‘stikstofprobleem’ gaat. De prioriteiten zijn wat BBB betreft duidelijk, en die ligt niet bij de jongeren en de koopkracht.

BBB zet zich in voor de volgende punten:

1. Verbreden aanvullende beurst tot een inkomensgrens van 80.000 euro.
2. Hogere basisbeurs die minimaal zo hoog is als de vorige, met daar bovenop de inflatie meegenomen.
3. Vergroten van financieel kader 1 miljard.
4. Pechgeneratie voldoende compenseren. Eventueel kijken naar andere fiscale mogelijkheden.

En vooral: meer inzetten op preventie schulden onder jongeren: BBB wil jongeren van jongs af aan meer informeren over een hypotheek, het afsluiten van een lening en slim omgaan met geld. Voorkomen is immers beter dan genezen. BBB pleit voor actie!

Zie hier onder de gehele inbreng van fractievoorzitter Caroline van der Plas.

Voorzitter.
Een Achterhoekse wijsheid die zegt: ‘De wieste henne legt ok wal es een ei in de nettels’. Dus de verstandigste kip legt ook wel eens een ei in de brandnetels..En zo kunnen we het leenstelsel wel omschrijven, hoewel je kunt twijfelen of dit de verstandigste kip uit de kolonie was.

De jongeren van nu gaan straks de rekening betalen van alle wilde stikstof- en klimaatplannen en andere uitgaven die het kabinet in het regeerakkoord voorstelt. Als we het over klimaat hebben wordt er altijd geroepen: denk aan de toekomst van onze kinderen! Maar als dit inmiddels heiligverklaarde woord niet wordt genoemd, kunnen kinderen het bekijken. Voorzitter, de jongeren van nu betalen straks onze AOW, maar dan moeten we er wel voor zorgen dat er voor hen nog iets te betalen valt. Deze generatie is namelijk de eerste generatie na de 2^e wereldoorlog die het veel en veel slechter krijgt dan hun ouders.

De afgelopen jaren, en zeker de afgelopen maanden, zijn de prijzen enorm gestegen. De inflatie is lang niet zo hoog geweest. Op het moment dat het Kabinet dan de basisbeurs her-invoert, zou je verwachten dat deze, op zijn minst, zal meestijgen met deze inflatie. Als het leven aan alle kanten duurder wordt is het onbegrijpelijk dat de basisbeurs LAGER uitvalt dan voorheen…

Voorzitter, uit onderzoek van I&O Research blijkt dat studenten van ouders met een middeninkomen onder de streep de minste financiële ruimte over hebben. Deze trend zien we de laatste tijd vaker. Juist de middeninkomens worden hard geraakt. BBB sluit zich dan ook aan bij het SER-jongerenplatform voor het verbreden van de aanvullende beurs tot een inkomensgrens van 80.000 euro. Zo om kansengelijkheid in het hoger onderwijs te bevorderen.

De herinvoering van de basisbeurs heeft 1 miljard euro als financieel kader. Maar uit de Kamerbrief blijkt dat er uit dat ene miljard ook andere zaken gefinancierd gaan worden. Het afschaffen van de bijverdiengrens op het MBO, het terugdringen het niet-gebruik van aanvullende beurs van het Hoger Onderwijs en het MBO. En de terugbetaalvoorwaarden van het MBO gelijktrekken met het Hoger Onderwijs. Goede initiatieven, maar hoe gaat de minister deze financieren als deze uit hetzelfde potje moeten komen? Kan de minister hier uitleg over geven?

BBB is blij dat de minister voorstelt om alle studenten te compenseren, maar deze dient wel in verhouding te staan tot de oude basisbeurs. Het bedrag dat nu geboden wordt is een schijntje. En zoals wij vaker aangeven: Alles is een politieke keuze. Als het kabinet besluit om 60 miljard naar klimaat, natuur en het zogenaamde ‘stikstofprobleem’ te gooien, waarvan Sophie Hermans en Mark Rutte het probleem niet eens kunnen duiden, waarom kan er dan niet eens fatsoenlijk bedrag naar onze studenten die tussen wal en schip dreigen te vallen? Kan de minister aangeven of hij binnen het Kabinet gevraagd heeft naar een hoger budget om de studenten te compenseren en voor het herinvoeren van de basisbeurs?

Mocht er, wat wij ons niet kunnen voorstellen, echt geen extra budget mogelijk zijn, zijn er ook aanvullende fiscale mogelijkheden als tegemoetkoming? Is dat onderzocht vraag ik de minister? En waarom wordt een studieschuld alsnog meegenomen bij het aanvragen van een hypotheek? Kan de minister daar duidelijkheid over geven? En is de minister op de hoogte van het beleidsadvies “(G)een Pechgeneratie” van de Stichting Studentenprotest en heeft hij met deze organisatie om tafel gezeten om te luisteren naar de constructieve oplossingen die zij aandragen? En zo ja, wat heeft hij daarmee gedaan?

Dan het komend schooljaar. Na aankondiging van het herinvoeren van de basisbeurs in het collegejaar 2023-2024, zullen meer jongeren een tussenjaar nemen. De Vereniging Hogescholen gaf al aan minder aanmeldingen te hebben gehad rondom maart. Maar geef de studenten eens ongelijk. Beginnen aan een studie volgend jaar is een beetje hetzelfde als deze week een jas kopen, terwijl je weet dat hij volgende week in de uitverkoop is..

De studenten die komend schooljaar wel aan een nieuwe studie gaan beginnen lopen vooralsnog wel tegen hogere kosten aan. Kan de minister aangeven op welke manier hij dit wil aanpakken Het ISO vraagt om een plan van aanpak, BBB sluit zich hierbij aan.

Wat BBB betreft moet de jeugd goed beslagen het zogeheten volwassen leven ingaan. Is de minister het met BBB eens dat kinderen van jongs af aan op meerdere punten les moeten krijgen. ‘Hoe werkt een hypotheek, hoe werkt een lening? Hoe ga ik slim met mijn geld om?’ Dit lijken simpele vragen. Maar uit onderzoek blijkt dat er juist onder jongeren het aantal personen met schulden toeneemt.

Voorzitter, tot slot. De minister stelde, min of meer, ik zeg het even kort door de bocht..
‘Ja maar deze pechgeneratie krijgt straks wel gratis kinderopvang.’ Ik vind dat makkelijk zeggen.. Deze generatie kan niet eens aan een huis komen. En als je op je 30e nog in hotel mama en papa woont, en je slaapt met je partner op zolder, dan komt er van ‘kindjes maken’ heel weinig. Als ze al kinderen willen maken en op deze wereld willen zetten.. Met alle kosten en problemen van dien. Dank u wel.