Kabinet maakt vertrouwelijke afspraken met Amsterdam waardoor kleinere gemeenten in het nadeel zijn

BBB achterhaalt vertrouwelijke afspraken tussen gemeente Amsterdam en het kabinet waarin minister De Jonge en staatssecretaris Van der Burg doen alsof de Spreidingswet al is aangenomen die nog moet worden goedgekeurd worden door de Eerste Kamer. De afspraak zou zijn dat Amsterdam, op kosten van het kabinet, 1200 extra asielzoekers opvangt en in ruil daarvoor de huisvesting van 1200 statushouders naar kleinere gemeenten in Noord-Holland mag afschuiven. De wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen in de rest van Noord-Holland zullen hierdoor verder oplopen.

“Staatsrechtelijk vandalisme”
Half december vielen leden van het kabinet, waaronder minister De Jonge, over BBB heen toen ze een motie mede ondertekend hadden over de behandeling van de Spreidingswet in de Eerste Kamer ( EK). “Staatsrechtelijk vandalisme” en dat soort termen werden gebezigd. Maar nu blijkt dat het Ministerie van Hugo de Jonge ondertussen zelf al bezig was met een brief aan de Provinciale Regie Tafel (PRT) van Noord-Holland (NH) met het verzoek om alvast besluiten te nemen in de geest van de Spreidingswet en vooruitlopend op een nieuwe ‘Wet versterking regie volkshuisvesting’ die bij de Tweede Kamer nog niet bekend is.

Uitruil
Dit zou gaan om een uitruil, waarin Amsterdam 1200 asielzoekers opneemt (op kosten van het Rijk) en 1200 statushouders die Amsterdam op zou nemen worden opgenomen door andere gemeenten in Noord-Holland (op kosten van die kleinere gemeenten). De Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraden werden hier niet over op de hoogte gesteld. BBB heeft de brief in handen gekregen en Kamerlid Mona Keijzer heeft er vragen over gesteld aan minister de Jonge en Staatssecretaris Van der Burg.

Schriftelijke vragen
Schriftelijke vragen van het lid Keijzer (BBB) aan minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en staatssecretaris Van der Burg van Justitie en Veiligheid over de brief van 19 december 2023 van De Jonge en Van der Burg aan de Provinciale Regietafel (PRT) Noord-Holland .

Geachte staatssecretaris Van der Burg, geachte minister De Jonge,

Graag vraag ik uw aandacht voor onderstaande vragen met betrekking tot de brief die u op 19/12/2023 heeft verstuurd aan de Provinciale Regietafel Noord-Holland met kenmerk 2023-0000767970.

1. Klopt het dat de brief een voorstel is van demissionair minister De Jonge en demissionair staatssecretaris Van der Burg aan de Provinciale Regietafel (PRT) van Noord-Holland om Amsterdam 1200 asielzoekers op te laten vangen die zij volgens de verdeling onder het regiem van de Spreidingswet sowieso zouden moeten opvangen in ruil voor het opvangen van 1200 statushouders door andere gemeenten in Hoord-Holland?
2. Klopt het dat Amsterdam, onder het voorgestelde regiem van de Spreidingswet en bij een instroom van 60.000 asielzoekers, in totaal ongeveer 3093 asielzoekers moet opvangen?
3. Zijn de 1200 plekken waarover de brief spreekt inclusief aan de plekken die Amsterdam moet realiseren onder een eventuele Spreidingswet? Of komen deze plekken bovenop een eventuele verplichting? 
4. Waarom is deze mogelijke afspraak tot op heden niet gedeeld met gemeenten in Noord-Holland, met de Provinciale Staten van Noord-Holland en met de Tweede Kamer?
5. Hebben de genoemde bewindslieden ook namens andere grote steden een soortgelijk verzoek gedaan aan de andere PRT’s? Zo ja, kunt u aangeven welke steden en / of gemeenten het betreft?
6. Stuurt het Rijk voor andere gemeenten ook aan op maatwerk met betrekking tot het aantal op te vangen asielzoekers en statushouders in het geval de Spreidingswet wordt aangenomen? Zo ja, hoe verhoudt dit zich tot het gelijkheidsbeginsel?
7. Zijn er afspraken gemaakt met Amsterdam of andere gemeenten over het maximum aantal op te vangen veiligelanders? Zo ja, welke steden en / of gemeenten zijn dat? Gelden die afspraken voor alle gemeenten?
8. Is het een correcte observatie dat u de provinciale regietafel(s) nu al actief probeert aan te sturen volgens de regels van de nog niet ingevoerde Spreidingswet en de Wet versterking regie volkshuisvesting?
9. Wat betekent het voor het aanzien van het kabinet en het respect voor onze volksvertegenwoordiging, dat u als demissionair bewindslieden al druk doende bent om te sturen op basis van wetgeving die nog niet eens is aangenomen door de Eerste Kamer? Dit in het licht van opmerkingen vanuit het kabinet dat het ‘onverstandig’ (De Jonge), ‘slecht voor het aanzien van de politiek’ (Van Gennip) en ‘niet chic’ (Adema) zou zijn om in het licht van de verkiezingsuitslag pas op de plaats te maken met de behandeling van de Spreidingswet?
10. Wanneer is deze brief binnen het kabinet tot stand gekomen? Kunt u daar een tijdspad van  delen? Zo ja, wanneer?
11. Heeft de gemeente Amsterdam, of een vertegenwoordiger daarvan, formeel of informeel contact gehad met het kabinet over een mogelijke afspraak zoals voorgesteld in deze brief?
12. Kunt u de Tweede Kamer alle communicatie tussen de Rijksoverheid en gemeente Amsterdam laten toekomen die vooraf is gegaan aan het opstellen van deze brief en alle communicatie die heeft gevolgd op deze brief tussen de Rijksoverheid en de gemeente Amsterdam?
13. Welke juridische onderlegger heeft de PRT van Noord-Holland om uitruilafspraken te maken zonder invoering van de Spreidingswet?
14. Bent u voornemens om de ‘Wet versterking regie volkshuisvesting’ naar de Kamer te sturen? Zo ja, wanneer?
15. En past een dergelijke wet bij de status van een demmisionair kabinet?
16. Welke juridische status heeft het door u gepromote vooruitgrijpen op het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting, zolang deze wet niet in werking is getreden?
17. Worden statushouders in de nieuwe ‘Wet versterking regie volkshuisvesting’ aan gewezen moeten worden als doelgroep die valt onder de verplichte voorrang op sociale huurwoningen?
18. Past het dit demissionaire kabinet om vergaande afspraken te maken vooruitlopend op een wet die nog is ingediend bij de Staten-Generaal?
19. Welke rol heeft de PRT in de ‘Wet versterking regie volkshuisvesting’ en wordt het toezicht hierop ondergebracht bij de provincie of bij de Commissaris van de Koning (CvdK) als Rijksheer zoals ook beoogd in de Spreidingswet?
20. Welke bijdragen ontvangen gemeenten in Noord-Holland per opgevangen Oekraïner voor verblijf, zorg en onderwijs?
21. Op basis van welke regeling verblijven Oekraïners gratis in Nederland, tot wanneer is deze regeling van kracht en om hoeveel personen gaat het, uitgesplitst naar leeftijd?
22. Is het evenredig tegenover Nederlandse minima, welke huur en zorgpremie betalen, dat mensen die hier verblijven vanwege hun status als onheemde, maar ook kunnen en/of mogen werken, deze kosten niet betalen?
23. Overweegt u de regeling af te schaffen dan wel te versoberen tot een punt waarin ontheemde die in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien zelf vernatwoordleijk zijn voor de kosten?  Zo ja, wanneer gaat u dat doen en wilt u de Kamer hierover informeren zodra de versobering intreedt?
24. Welke rol hebben de gekozen volksvertegenwoordigers zoals Provinciale Staten en de betrokken Gemeenteraden in proces zoals opgenomen in de brief van 19 december jl, gelet op het gegeven dat deelnemers aan de PRT, te weten de Commissaris van de Koning, gedeputeerden, burgemeesters en wethouders,  niet gekozen bestuurders zijn?
25. Is het voorstel dat Amsterdam 1200 asielzoekers extra gaat opvangen reeds bekend bij de gemeenteraad van Amsterdam? Kunt u de Kamer informeren wanneer en hoe de gemeenteraad hierover is geïnformeerd?
26. Is het voorstel dat de omliggende gemeenten meer statushouders gaan plaatsen reeds bekend bij de betrokken gemeenteraden? Kunt u de Kamer informeren wanneer en hoe de gemeenteraden hierover zijn geïnformeerd?
27. Is het voorstel dat Commissaris van de Koning Van Dijk en gedeputeerde Beemsterboer namens de bewindslieden hebben gedaan bekend bij Provinciale Staten van Noord-Holland? Kunt u de Kamer informeren wanneer en hoe Provinciale Staten hierover zijn geïnformeerd?
28. Welke inspraak hebben de inwoners van Amsterdam en de omliggende gemeenten over deze gemaakte afspraken?
29. Kan u de Kamer een gespreksverslag laten toekomen van het gesprek dat op 21 december 2023 volgens de brief heeft plaatsgevonden?
30. Is de observatie juist dat alleen voor de structurele opvang van extra asielzoekers (zoals voorgesteld in Amsterdam) een financiële bonus beschikbaar is en niet voor opvang van extra statushouders (zoals voorgesteld in Noord-Holland buiten Amsterdam), terwijl een gemeente daar ook substantiële extra kosten voor moet maken, naast het effect dat de wachtlijsten voor reguliere woningzoekenden langer zullen worden?
31. Welke financieel vergoeding dan wel extra financiële bonus krijgt Amsterdam voor het opvangen van  1200 asielzoekers structureel extra? Bent u het met BBB eens dat dit dan een dubbele financiële beloning is voor het tekortschieten in haar verantwoordelijkheden door onze hoofdstad?
32. Klopt het dat Amsterdam achterloopt op haar taakstelling van opvang van statushouders en dat ingrijpen door de provincie dreigt, inclusief plaatsen van statushouders in hotels op kosten van de gemeente (en niet het COA zoals nu het geval is)?
33. Welk bedrag per extra geplaatste statushouder, een voornemen dat uit de brief spreekt, wil het Rijk geven aan de kleinere Noord-Hollandse gemeenten en wordt hierbij ook rekening gehouden met niet alleen huisvesting maar ook kosten voor communicatie/participatie met inwoners en bedrijven of extra voorzieningen die nodig zijn voor uitkeringen, OV, medische begeleiding en onderwijs?
34. Realiseert het kabinet zich dat de wachtlijsten voor woningzoekenden ook in de Noord-Hollandse gemeenten buiten Amsterdam erg lang zijn en dat door dit voorstel de wachtlijsten in de omringende gemeenten langer worden om die van Amsterdam te kunnen ontzien?
35. Meent het kabinet daar draagvlak voor te zien bij de betrokken inwoners en lokale gemeenteraden? Zo ja, kunt u de Kamer informeren op grond waarvan draagvlak bij de overige Noord-Hollandse gemeenten blijkt?
36. Wilt u deze vragen afzonderlijk en in detail beantwoorden?
37. Wilt u deze vragen voor 16 januari 2024 beantwoorden?