Landbouw en Visserij – Het is nu of nooit

Het is eind 2023. De feestdagen zijn al in zicht. Maar onze boeren, tuinders en vissers zijn nog lang niet jarig dankzij het huidige demissionaire kabinet. De ‘oprechte wanhoop van redelijke mensen’ die Remkes in 2022 zag in de ogen van de boeren, is in 2023 omgeslagen in ‘oprechte rampspoed’. Het is voor hen – en voor veel mensen in Nederland – een moment van ‘nu of nooit’. BBB komt op voor deze mensen. 

Lees hier de inbreng van Cor Pierik in het Landbouw, Visserij- en Natuurdebat.

GLB-vergoedingen
Voorzitter, ik wil beginnen met de verlaagde GLB-vergoedingen per ha voor de opbrengstdervingen. Voor boeren is dit een harde klap in het gezicht en een behoorlijk financiële klap . Ik heb slechts een korte vraag: gaat de minister van LNV de oorspronkelijke toegezegde vergoedingen ook daadwerkelijk volledig uitbetal?

Stikstofwet.
Dat zie ik als de juridische oorsprong van veel ellende binnen de landbouwsector. Zonder de stikstofwet te repareren, de KDW uit de wet te halen en een verhoogde drempelwaarde te introduceren, kunnen we het hier niet hebben over toekomstperspectief voor boeren. De stikstofwet aanpassen, is de allereerste stap in de richting van een nieuw Landbouw- en Natuurbeleid. Vanuit dit nieuwe beleid kan vervolgens ook een aangepast Nationale Programma Landelijk Gebied worden geschreven, rekening houdende met de definitieve Provinciale Programma’s Landelijk Gebied vanuit de provincies.

Voorzitter, de BBB zegt het maar klip en klaar: stikstofbeleid van Minister Van der Wal is wetenschappelijk failliet: piekbelasters uitkopen levert amper stikstofwinst op, stikstofneerslag is na een paar honderd meter amper tot stal te herleiden, en het animo om opgekocht te worden, is beperkt. Kortom mevrouw van der Wal: voel de stemming aan en vindt de ‘pauzeknop’.

Vraag aan de minister:

Is de minister bereid het piekbelasterbeleid tot aan de formatie in de ‘ijskast te zetten’? Zo nee, dan overweegt de BBB hierover een motie. En is de minister bereid nu eindelijk werk te maken van het legaliseren van de PAS-melders? Desnoods met een generaal pardon’?

De Mestderogatie.
Door het wegvallen van deze uitzonderingspositie voor Nederlandse boeren, worden de kosten voor boeren hoger en de stijgt het gebruik van kunstmest. Het gevolg: méér CO2-uitstoot en hogere uitspoeling naar oppervlaktewater. Het rapport van wetenschapper Herman de Boer van de Wageningen Universiteit is hier heel duidelijk over: kunstmest geeft een hogere uitspoeling dan rundveedrijfmest. Dat dit rapport door geen een minister van LNV op tafel is gelegd in Brussel, is al heel vreemd.  

Nederland moet zich daarom nu wel in Brussel duidelijker laten horen, met de vuist op tafel slaan. Waarom onderhandelt  Nederland niet opnieuw over de mestderogatie. Sinds de invoering ervan in 2006 leven we immers weer in een nieuwe werkelijkheid  als het gaat om de omvang van de veestapel en de stand van zaken rondom innovaties. Durft de minister deze uitdaging niet op te pakken?

De afbouw van mestderogatie heeft ook grote gevolgen gehad voor de aanwijzing van Nutriënten Verontreinigde-gebieden. Het kaartje doet mij denken aan een soort ‘stikstofkaartje 2.0’. 

Aanwijzing NV-gebieden
De aanwijzing van NV-gebieden rammelt aan alle kanten. In de technische briefing hoorden we al dat niet elk meetpunt representatief was. En dat er nog veel vragen resteren als het gaat om de gehanteerde cijfers zoals de 19%-grens (gebaseerd op cijfers uit 2010-2013) en als het gaat om het aandeel landbouw in de Nutriëntenconcentratie en de impact op de natuur. 

Eerder waren er ook ‘quickscans’ gedaan door de Minister voor Natuur en Stikstof. Ik heb deze in december 2022 gelezen en mijn hoop was dat dit meer inzicht zou tonen over de staat van instandhouding in lijn met de Vogel- en Habitatrichtlijn. Dat was niet zo. Enkel stikstof was hierin als factor opgenomen. Heeft de minister cijfermatig in beeld wat per natuurgebied de staat van instandhouding is? Oftewel wat is het verband tussen de Nitriëntenconcentratie in het water veroorzaakt door de landbouw en de instandhouding van de natuur, maar vooral ook hoe wordt dit gemonitord?

Wegens tijd tekort is het onderstaande deel over de visserij helaas niet aan bod gekomen.

Tot slot: onze Nederlandse vissers, die moeten we beslist niet vergeten. 

Ook vraag ik me af of de minister mogelijkheden ziet om tong- en palingvissers te kunnen compenseren voor het abrupte EU-verbod in 2024 op vissen hierop. Graag een reactie daarop en dank u wel.

Kan minister Adema aangeven welke maatregelen hij heeft genomen die boeren en vissers in de breedte enig zicht geven op toekomstperspectief (geen voorbeelden in woorden maar in euro’s)? Immers euro’s zijn nodig om te verduurzamen.